Thơ Trần Ngọc Tuấn

[TRUNG]

nhà thơ Trần Ngọc Tuấn sinh năm 1964 tại Bình Sơn, Quảng Ngãi.
thơ TNTuấn thường rất ngắn, ý & từ đều cô đọng.
anh có nhiều câu lục bát rất hay:

Người lơ ngơ giữa mây trời
Tôi cơn gió lạ không mời mà sang…

Tên đất, tên người có mặt dày rậm trong thơ Tuấn: nơi chốn bước chân anh từng in dấu, con người anh từng hay chưa gặp mặt. Đấy là cách giao cảm của anh, kẻ say sưa sống, khao khát yêu, thèm muốn sự có mặt ở chợ văn, chợ đời. Dù lắm khi anh ngán ngẫm phù hoa phố chợ, muốn xa lánh nó: “chỉ mong là cỏ dưới chân đèo”, hay làm “gã điên / ra sông uống nước”, để “lắng … chim gọi bạn, … mầm gọi cây”. Hoặc hơn thế:

Bao phen mỏi mệt tiếng người
Về chơi với dế cho đời lêu têu
Cỏ hoang sương lạnh hắt hiu
Dế buồn dế cũng liu riu gọi người

Nhưng tôi muốn coi đó chỉ là lối giao cảm khác của anh: với thiên nhiên tạo vật, với muôn động cựa tinh tế của đất trời, sau giây phút “lạc lòng”. Bởi chính những lúc tưởng như chán đời nhất lại là lúc anh cần đời hơn cả:

Bạn giờ dằng dặc trăng treo
Tôi còn thất bát gặt gieo vụ đời

Làm dáng chăng? Không. Trần Ngọc Tuấn còn một chợ nữa để mà qua: chợ tình (không dính dáng gì “chợ tình” Sapa cả đâu!). Kẻ ham sống, ham chơi chưa từng trải chủng loại chợ quá ư lắm sự, nhiều bất trắc nhưng đầy hấp lực này (hay đã nhưng còn ít quá) nên mãi tiếc:

Bon chen giữa chốn chợ đời
Tiền trao cháo múc ngọt lời đẩy đưa
Chợ văn sớm nắng chiều mưa
Mua danh dơ dáng dạ thưa dại hình
Hoa râm bóng xế giật mình
Tiếc xưa không đến chợ tình tìm nhau

Tham lam quá không? Đúng! Nhưng đấy là cái tham lam của người yêu – yêu đời và ham sống. Chính tình yêu này dẫn Tuấn vào thi ca, tham dự trực tiếp vào chốn hư vinh của cõi văn chương-nghệ thuật. Nhờ vậy anh phác họa được chân dung kẻ trong giới, chân dung lạ lẫm khác hẳn những gì chúng ta thường thấy, thường đọc trong Tuyển tập hay trong tác phẩm “chân dung”. Ở quán 81:

Có gã từ thâm sơn cùng cốc
Tạt uống vài li rồi vùng đi.
Có gã xa quê buồn như đá
Một bàn … một ghế … một tha hương

Có gã thất tình ngồi nói mớ
U ơ … ú ớ … lú hồn thơ

Có gã lên gân xưng hùng bá
Chưa ra quân xếp bộ cuốn cờ…

Buồn thay cho thân phận bèo bọt của nhà thơ. Và thương thay! Vì đó chính là chân dung rất thật của tôi của em của anh, ở hôm nay, được vẽ lên bởi người anh em chúng ta – không nương tay, không sơn bóng. Một chân dung rất người. Chân dung “nhìn gần”, như Nietzsche nói. Đau, nhưng cần thiết.

( Inrasara)

[TRUNG]

Trần Ngọc Tuấn, từ rừng Thiền về lại với thơ

Có nhà tu hành thứ thiệt nhưng hối tiếc đời không khác kẻ tục lụy và, làm thơ hệt một thi sĩ nòi:

Phút vội vã bỗng thấy mình du thủ
thắp đèn khuya ngồi kể chuyện trăng tàn
(Tuệ Sĩ, “Không đề”)
Nhưng cũng có kẻ thi sĩ chính hiệu, thế mà đời dun dủi thế nào lại mắc kẹt giữa hai ngả đường: đời và đạo, để suốt cuộc trần hư phù này bật ra bao nhiêu câu thơ mờ mờ sương khói:

Xuống non nhớ suối hoa rừng
vào non nhớ kẻ lưng chừng phố mây
về thành nhớ bóng chim bay
xa thành thương vóc em gầy rạc hoa
(Phạm Thiên Thư, Động hoa vàng)
Còn Trần Ngọc Tuấn thì mu mơ giữa hai ngả đường ấy: đang là thi sĩ sống giữa cõi bụi nhưng lại say sưa kinh kệ và, làm thơ như là kẻ … chân tu.

Hốt nhiên gặp ánh mắt Thiền
Chân tâm bừng ngộ giữa miền vô ngôn
(“Ngộ”, tr.40)

Khi “mê” khi tỉnh, lúc “trà sớm” lúc “ngồi câu” hay bao bận “qua dốc sương mù” “hỏi thăm” tìm “chân nhân”(*) học đạo,…Trần Ngọc Tuấn vẫn không chừa thơ, đều ghi lại phút giây “hoát ngộ” của mình. Tuấn có hỏi được hay không, không biết! Chỉ thấy rằng, trong cuộc lang thang vô độ vào cõi Thiền, đôi phen anh đã đắc những câu thơ sáng rỡ, có khả năng lay chuyển mê muội tâm và chấp nê tâm của những kẻ làm thơ còn mải bươn chải trong cõi người ta:

Mải mê trong cõi hư vinh
Một hôm đất gọi giật mình trắng tay
(“Mê”, tr.19)

Một trong những nhận thức trọng yếu nhất của con người là biết mình sẽ chết!
Trực cảm con người là những sinh thể li ti yếu đuối dễ bị quét sạch khỏi mặt đất trần gian cũng rất bấp bênh và có thể bị nát bấy bất cứ lúc nào khi đụng phải một trong muôn ngàn hành tinh khác giữa vũ trụ, ta nghe sinh thể ấy mỏng manh biết bao! Trực cảm thế giới vô tình, tự nhiên vô tình sẵn sàng dẫm qua mọi nỗ lực của con người, mọi thành tựu của các nền văn minh, ta nghe chán nản, bất lực và, thấy cuộc sống phi lí biết bao! “Cảm thức xao xuyến (l’angoisse), là một khám phá lớn của triết học thế kỉ XX. Các triết gia hiện sinh cho rằng: trong sâu thẳm tâm hồn con người chúng ta có nỗi xao xuyến nền tảng, một khoảng trống nơi mà tất cả những hình thái âu lo và bất an tuôn trào (…) Nỗi xao xuyến đó thình lình đến khi chúng ta đang mơ màng, tách lìa thế giới; chúng ta vùng thức giấc giữa đêm tối (…). Thường chúng ta cố tránh né kinh nghiệm này vì nó gây đau đớn và chia xé (…). Phật giáo cho rằng không bao giờ chúng ta có thể sung sướng, hạnh phúc trước khi chúng ta chiến thắng được nỗi xao xuyến nền tảng này…” (E.Conze, Tinh hoa và sự phát triển của Đạo Phật).
Ta đứng một mình cô độc, chơi vơi không nơi nương tựa. Hoang mang cực độ. Ta thấy mình bỗng chốc rơi vào nơi chốn trống không, “vô sở trụ”, không nơi bấu víu. Điều mà R.M.Rilke gọi tên: “Không có quê hương trong thời gian”. Khi khám phá/cảm nhận sự kiện siêu hình này (rất hiếm hoi, chỉ con người có khuynh hướng trầm tư mới may mắn [hay rủi ro] giáp mặt), người ta có những hành vi lạ lẫm đột ngột khó lường. Rời bỏ ngai vàng như Tất Đạt Đa, nhảy cầu sông Seine hay cầu cứu đến chai thuốc độc, ôm bom lao vào đám đông hệt bọn khủng bố, hoặc lang thang vô định như Bùi Giáng,…Một số ít may mắn hơn hay, được trời phú tố chất nhất định, đã vượt qua thử thách tâm linh này để trở lại làm con người bình thường. Người biết cuộc sống không ý nghĩa gì cả, nhưng người biến chúng trở thành đầy tràn ý nghĩa! Người thấy nhẹ hều vài thành tích bé con hư phù nơi cõi người quá phù du này.
Trực cảm cái chết là chắc chắn, bất kì lúc nào, người trở về với cõi sống. Người nhìn cuộc đời hoàn toàn bằng con mắt khác: thấy núi là núi, sông là sông… Người thấy cuộc sống đáng yêu làm sao, những khuôn mặt đáng yêu làm sao, các công việc dẫu bé con cũng đáng gánh vác! Người không muốn buông xuôi, bỏ cuộc nữa. Người hiểu vạn sự đều có lí do tồn tại. Mỗi sinh thể có mặt đều có nguyên nhân. Mỗi tác phẩm, mỗi động thái, mỗi dòng chữ…

Trần Ngọc Tuấn đã đến với Thiền bằng tâm thức nào và, anh có mon men đặt chân lên Thiền môn chưa, chuyện đó chỉ có … Thiền sư chính hiệu mới có thể đóng dấu công chứng cho anh, qua công án nghiệt ngã. Ở đây chúng ta đang bàn về thơ ca – về thơ Trần Ngọc Tuấn.
Từ tập này đến tập khác, tuần tự nhi tiến, Tuấn luôn thay đổi đề tài, giọng điệu. Nhưng ở Suối reo, bất ngờ hơn cả, Trần Ngọc Tuấn đột ngột đưa thơ mình rẽ sang một bước ngoặt quan trọng: thơ Thiền!
Sáng tác văn chương Miền nam trong thập kỉ 60-70 của thế kỉ trước được gợi hứng từ tư tưởng và triết lí nhà Phật, đã có nhiều thành tựu lớn. Các tên tuổi: Nhất Hạnh, Phạm Thiên Thư, Tuệ Mai,… đủ tạo nên một dòng chảy quan trọng. Sau 1975, chúng ta chỉ còn thấy tinh thần này lãng đãng trong các thi tập của nhà thơ Thu Nguyệt và vài tác giả khác nhưng, khá mờ nhạt. Nên, có thể nói, Suối reo của Trần Ngọc Tuấn là tập thơ đầu tiên “đặc trị” Thiền, suốt những năm qua.
Một nỗ lực tác thi hay một cơ duyên?

Đọc suốt tập thơ, tôi cảm nhận rằng có lẽ Trần Ngọc Tuấn đang trôi bồng bềnh giữa cõi mê Thiền; âu cũng là lẽ thường của kẻ mới lạc vào rừng già kinh Phật. Anh không nhớ mình là thi sĩ, làm thơ như bất cần lí luận hay kĩ thuật thơ ca, chính xác hơn: anh quay lưng lại nó, muốn từ chối nó, thậm chí – có vẻ như quyết hất hủi nó. Để, bằng pháp vô chiêu – chiếm lĩnh tinh thần Thiền và… ngộ đạo thơ!

Vậy thôi, bao chuyện luận bàn
Kể chi bướm dập, hoa tàn ngày sau
(“Vậy thôi”, tr.11)
Có phải thế chăng, không ít lần anh đã để sẩy vài tứ thơ lẽ ra phải phiêu bồng hơn, cao tay hơn nữa. Thử đọc qua bài đầu tiên của tập Suối reo:

Lên đồi tịnh độ

Sáng nay lên đồi tịnh độ
Giọt sương tan trên lá xanh

Trưa nay lên đồi tịnh độ
Nghe cây chuyển nhựa lên cành

Chiều nay lên đồi tịnh độ
Mây vàng từng áng mong manh

Tối nay lên đồi tịnh độ
Trăng non đầu núi an lành.

Tại sao phải “nay” đến bốn lần lặp lại? “Nay” vừa xác định thời gian vừa minh định chủ thể. Chủ thể ở đây cũng dễ nhận diện: chính nhà thơ! Nếu “nay” đi vắng, chủ thể sẽ dịch biến khôn lường. Nó có thể là “sáng”, “trưa”, “chiều”, tối”; hay chính thi sĩ-chú tiểu học thiền-Trần Ngọc Tuấn; hoặc cũng có thể một sinh thể nào đó bất kì trong cuộc đời triền phược này. Bài thơ sẽ bát ngát và lung linh sương khói hơn, đậm mùi Thiền nhiều lăm lắm.
Vâng, thì cứ “bao chuyện l[ạm]uận bàn” vậy! Để cho có… hương vị đời trong tập thơ mang ý hướng hay đang nỗ lực thoát tục này. Bởi biết đâu, chính cái sự sai đường lạc lối kia sẽ đưa Trần Ngọc Tuấn lần nữa giáp mặt cuộc sống, đốn ngộ thơ ca, theo đúng điệu Trần Ngọc Tuấn-thi sĩ:

Mừng người về lại với thơ
Hồn nhiên câu chữ, ngu ngơ điệu vần

theo Inrasara

[TRUNG]

Sông trắng thong dong thuyền độc mộc
Lau trắng đôi bờ lạnh tiếng thưa
Đêm trắng dế giun mừng hóa kiếp
Đất trắng an bình hoa trắng mưa
( TNT )

[dangphuong]

Dạo này, anh Inrasara có mạnh khoẻ không anh Trung...?
Có dịp anh mời anh Inrasara ghé qua HN thăm tui nghen...
dp

[TRUNG]

Cảm ơn anh DP hỏi thăm, Sara bận bịu lắm, chắc lúc nào rảnh ảnh sẽ ghé thăm anh nghen...
:bay:

[TRUNG]

Chơi Hoang

Tháng tận năm cùng
Trốn nhà chơi hoang
Về xứ Kim Cang
Núi Sọ .Sông Hằng…

Xuân lạ lạc loài
Vàng hoa bạc lá
Ngoảnh lại quê nhà
Sương khói ma ha!
TNT.

[Tina Vu]

Chỉ vỏn vẹn vào câu thơ..mà hay vô cùng !!!
Cám ơn anh TRUNG đã giới thiệu

[Ra]

Xuân lạ lạc loài
Vàng hoa bạc lá
Ngoảnh lại quê nhà
Sương khói ma ha!

TíNà có khi nào thấy quê nhà như sương khói ma ha không nhỉ?

[TRUNG]

Giữa cỏ ( TNT )

lạy em giũ sạch muộn phiền
cho tâm thanh bạch giữa miền phù hoa
lạy em bớt tiếng chua ngoa
đời cay đắng lắm lại qua làm gì

lạy em hãy ít so bì
trăm năm rồi cũng bay đi úa vàng
lạy hừng động tới đêm tàn
có nghe tôi lạy giữa ngàn cỏ ru...

[giotsuongtim]

Giữa cỏ ( TNT )

lạy em giũ sạch muộn phiền
cho tâm thanh bạch giữa miền phù hoa
lạy em bớt tiếng chua ngoa
đời cay đắng lắm lại qua làm gì

lạy em hãy ít so bì
trăm năm rồi cũng bay đi úa vàng
lạy hừng động tới đêm tàn
có nghe tôi lạy giữa ngàn cỏ ru...

Rất thích thơ TNT-nên tự cho phép mình hoạ bài GIỮA CỎ.Nếu có khi nào tình cờ đọc được,xin nhà thơ đừng phang vỡ tim ngu tui(dù chỉ bằng 1 miếng bông gòn)...

*TỰ VAN......

Van anh chạm thử muộn phiền
Để còn biết cảm vô biên phận người
Van anh tha thiết yêu lời
Cho đềm êm ngọt vị đời từ tâm

Van anh vói chút băn khoăn
Trẩy vào tĩnh lặng thanh âm chạnh lòng
Van hồng xuân tới huyền đông
Mùa đi có thấu kinh hoàng tiếng van...

*giotsuongtim,9/1/2010

[dangphuong]

Năn nỉ em..cười với tui một miếng
Để đêm nay tui không thức trắng đêm
Năn nỉ em.. nói với tui một tiếng...
Để tui nghe ... tiếng mùa thu rụng bên thềm...!!!
dp

[giotsuongtim]

Năn nỉ em..cười với tui một miếng
Để đêm nay tui không thức trắng đêm
Năn nỉ em.. nói với tui một tiếng...
Để tui nghe ... tiếng mùa thu rụng bên thềm...!!!
dp

Cười 1 miếng là cười làm sao?
Nói thử tui nghe xem thế nào
Còn nói 1 tiếng,làm sao nói?
Cụt ngủn tiếng 1-thui,tui chào!...

Í mà...mà ông năn nỉ ẻm nào,kí tự nhiên tui nhảy dzô.Só zỳ nheng!

[Sponsored content]