Tìm hiểu một bài ca dao VN

[Tina Vu]

“Gió đưa cành trúc la đà,
Tiếng chuông trấn Vũ, canh gà Thọ Xương.
Mịt mù khói tỏa ngàn sương,
Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ”.

Hình ảnh quê hương đât nước được nói đến nhiều trong ca dao dân ca. Có con “đường vô xứ Nghệ quanh quanh – Non xanh nước biếc như tranh họa đồ”. Nơi ải BẮc xa xôi là “Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa – Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh”, Huế đẹp mộng mơ có “Núi Truồi ai đắp mà cao – Sông Hương ai bới, ai đào mà sâu?...”. Và có cảnh sáng sớm mùa thu trên Hồ Tây, nơi kinh thành Thăng Long “ngàn năm văn vật”:

“Gió đưa cành trúc la đà,

Tiếng chuông trấn Vũ, canh gà Thọ Xương.

Mịt mù khói tỏa ngàn sương,

Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ”.

Bài ca dao mang màu sắc một bài thơ cổ điển, đẹp như một bức tranh thuỷ mặc.

Cảnh vật Hồ Tây được miêu tả thật nên thơ: hình ảnh, màu sắc, đường nét, âm thanh hài hòa, sống động. Những khóm trúc ven hồ, cành lá um tùm rậm rạp, đeo nặng sương mai “la đà” sát mặt nước, sát mặt đất, rung rinh, đu đưa trước làn gió nhẹ. Từ láy tượng hình “la đà” - một nét vẽ thoáng và gợi cảm, đầy ấn tượng:

“Gió đưa cành trúc la đà,

Cây tre, cây trúc rất gần gũi, thân thuộc với con người Việt Nam. Tre, trúc là cánh sắc làng quê. Tre , trúc là biểu tượng cho vẻ đẹp tâm hồn người thiếu nữ quê ta:

“Trúc xinh trúc mọc bờ ao,

Em xinh em đứng nơi nào cũng xinh”.

Sau khi tả cành trúc, tác giả nói về âm thanh gần, xa:

“Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương”.

Câu ca dao ngắt thành hai nhịp chẵn 4-4, hai vế tiểu đối cân xứng, hòa hợp như âm thanh tiếng chuông đền Trấn Vũ và tiếng gà gáy sang canh từ làng Thọ Xương vọng tới. Đền Trấn Vũ còn gọi là đền Quan Thánh nằmn cạnh Hồ Tây là nơi thờ đức Huyền Thiên Trấn Vũ. Tiếng chuông Trấn Vũ ngân lên trong sương sớm như ru hồn người vào huyền thoại, lắng hồn núi sông ngàn năm, để ta yêu hơn non nước quê nhà: “Quán Trấn Vũ nắng mưa nào chuyển, lưỡi gươm thiêng còn để tích giam Rùa” (“Tụng Tây Hồ phú” - Nguyễn Huy Lượng). Tiếng gà gáy sang canh… lại làm ta tỉnh mộng, songs lại nhịp sống đời thường dân đã “Lao xao gà gáy rạng ngày, Vai vác cái cày, tay giắt con trâu…”.

Cùng với tiếng gà gáy báo sáng là nhịp chày giã đó làm giấy ở phường Yên Thái vàng lên rộn rã, nhịp nhàng. Lụa làng Trúc, giấy Yên Thái là sản phẩm nức tiếng kinh kỳ Thăng Long từ thời nhà Lý xa xưa, là niềm tự hào của những người thợ thủ công tài hoa:

“Lụa làng Trúc vừa thanh vừa bóng

May áo chàng cùng sóng áo em,…” (Ca dao)

“Chày Yên Thái nện trong sương chểnh choảng

Lưới Nghi Tàm ngăn ngọn nước quanh co

Liễu bờ kia bay to biếc phất phơ, thoi oanh ghẹo hai phường dệt gấm…”

(“Tụng Tây Hồ phú”)

Tiếng gà gáy, tiếng chày giã đó đã diễn tả nhịp sống lao động cần mẫn của nhân dân ta nơi ba mươi sáu phố phường. Qua âm thanh ấy, ta cảm nhận được cuộc sống sôi nổi của nhân dân ta một thời thanh bình, no ấm và yên vui.

Nhà thơ dân gian như đang đứng trầm ngâm, lặng ngắm cảnh Hồ Tây lúc sáng sớm.

Mùa thu, sáng sớm cảnh vật phủ mờ sương khói. Phố phường, làng mạc, cảnh vật, cỏ cây “mịt mờ” trong “ngàn sương” và “khói tỏa”. Sương phủ trắng bao la; mênh mông và mịt mù. Huyền ảo và thơ mộng qúa. Câu thưo cổ kính, chứa chan thi vị:

“Mịt mù khói tỏa ngàn sương”.

Từ láy tượng hình “mịt mờ” và hình ảnh ẩn dụ “ngàn sương” đã làm cho câu ca dao mang màu sắc cổ điển, dẫn giắt cảm xúc người đọc liên tưởng đến những vần cổ thi.
Cuối bài ca dao là hình ảnh Hồ Tây trong sương sớm được ví với “mặt gương”. Biện pháp tu từ ẩn dụ được vận dụng thần tình, vẽ lên một cảnh sắc tuyệt đẹp: “Mặt gương Tây Hồ”. Hồ Tây yên tĩnh mênh mông và bao la, nước trong xanh, phẳng lặng như một tấm gương khổng lồ. Hồ Tây, qua hàng nghìn năm là một thắng cảnh của thành Thăng Long cố đô của các triều đại Lý, Trần, Lê, chói lọi trong sử sách, biểu tượng thiếng liêng của hồn nước nghìn năm. . Bài ca dao làm đẹp tâm hồn mỗi con người Việt Nam, nó làm ta thêm yêu đất nước. Nhớ Thăng Long nghìn xưa, lòng ta bồi hồi tự hào về nền văn hiến Đại Việt.

ST

[Ra]

Tina hay quá ta
tặng Tina bông hoa
hoa này trông thiệt đẹp
hái trên Net đó moà...

[Mây Tím]

"Gió đưa cành trúc là đà
Tiếng chuông Thiên Mụ, canh gà Thọ Xương"
Em hãy phân tích hai câu thơ trên để thấy được sự lãng mạn, nét đẹp của phong cảnh đất nước Việt Nam.

Hai câu ca dao rất lãng mạn "của chị Tina" là bài thi cho một sinh viên người ngoại quốc sang Việt Nam làm luận án tiến sĩ về ngôn ngữ học tại trường Đại học Tổng hợp Hà Nội

Với vốn liếng vài năm ở Việt Nam, cộng thêm cuốn từ điển Việt-Việt trong tay, anh chàng chắc mẩm phen này ta sẽ kiếm điểm 10.

Anh chàng bắt đầu viết như sau :

@ Gió đưa cành trúc la đà : có nghĩa là gió rất lớn đến nỗi gây thành bão .
La : là một con vật lai giữa ngựa và lừa, trong bài không có liên quan, chắc là đề viết sai chính tả, chắc la là lao.
Đà là một thanh sắt bắt ngang đường rày xe lửa, có nghĩa là thanh tà vẹt.
Vậy câu đầu có nghĩa : gió lớn đến nỗi cành trúc phải lao xuống thanh tà vẹt đường.
@ Tiếng chuông thiên mụ canh gà thọ xương :
Thiên là trời, mụ là người đàn bà, vậy thiên mụ : có nghĩa là người đàn bà trời, vậy chắc là vợ trời của ta (chứ còn gì nữa!) . Thọ có nghĩa là lâu, dài, nhiều, người sống thọ là người nhiều tuổi. Thọ Xương có nghĩa là nhiều xương .
Tiếng chuông thiên mụ có nghĩa là tiếng chuông của vợ trời đánh ra báo hiệu đến giờ ăn của ta. (?!)

Sau một hồi suy diễn, anh chàng phân tích hai câu trên thành một bài thơ bất hủ như sau :

"Trời nổi cơn bão lớn
Cành trúc lao xuống tà vẹt đường
Vợ trời đánh một tiếng chuông
Canh gà húp vội, hóc xương mấy lần !"

[melancolique]

Cảm ơn chị Tina chia sẻ về bài sưu tầm.
Cảm ơn MT về bài chia sẻ rất ngộ nghĩnh,làm Mê cười toe toét nà!

[Mây Tím]

Cảm ơn chị Tina chia sẻ về bài sưu tầm.
Cảm ơn MT về bài chia sẻ rất ngộ nghĩnh,làm Mê cười toe toét nà!

Thanks chị Mê đã đọc bài nè .
Chị khỏe không ?

[melancolique]

Cảm ơn chị Tina chia sẻ về bài sưu tầm.
Cảm ơn MT về bài chia sẻ rất ngộ nghĩnh,làm Mê cười toe toét nà!

Thanks chị Mê đã đọc bài nè .
Chị khỏe không ?

Chị ổn rồi...Còn MT?Nghe đồn chiều tối nay có hội ngộ hỷ ngộ chi đó-MT nhớ có mặt ha(để lên hình cho chị coi ké zới!!!)

[Sponsored content]