Ai biết chỉ giùm!

[Ra]

Ngày xưa mình hay nghe người Hội An nói: "Chầu hầu như khỉ chùa Cầu", lại nghe chùa Cầu có khỉ Tam Vô (không nói, không nghe, không thấy)
Nhưng khi ra chùa Cầu Hội An thì...hổng thấy. Vào trong chùa Cầu thấy có thờ...một con khỉ.
Ý nghĩa của khỉ Tam Vô là gì?
Ba con khỉ đó ở đâu?
Ai biết chỉ giùm nghen, xin hậu tạ...

[Ra]

[vânsơn]

Đối với người Việt Nam, sự hài hước của khỉ được mọi người hình thành nên câu ca dao truyền miệng một cách quen thuộc của giới bình dân:

“Tuổi Thân con khỉ lao chao

Nhảy qua nhảy lại té ào xuống mương”.

Hay

“Tuổi Thân con khỉ ăn bần

Chuyền qua chuyền lại té ùm xuống sông”.

Đó là hình ảnh con khỉ được dân gian hóa bằng những câu ca dao vui đùa hóm hỉnh.

Đặc biệt con khỉ trong dân gian còn được thể hiện qua một sản phẩm trưng bày, đó là hình ảnh ba con khỉ. Mỗi con thể hiện một phong cách: con thì bịt tai, con bịt mắt và con thì bịt miệng. Nó được làm bằng sành sứ hay đúc bằng đồng. Đó là một hình ảnh gợi cảm vừa mang tính giáo dục vừa mang tính triết lý sống trong cuôốc đời.

Người xưa có bài thơ rằng:

“Ăn ở sao cho trải sự đời

Vừa lòng cũng khó há rằng chơi

Nghe như chọc ruột tai làm điếc

Giận dẫu căm gan miệng mỉm cười”.

Đây là kinh nghiệm mà người xưa đã chắt góp nên bài học cho hâốu thế. Dẫu không phải là một giải pháp tốt nhất, nhưng ít ra nó cũng giúp mọi người tập cho mình có thói quen nhẫn nhịn để giữ được thái độ hòa khí trong giao tiếp chuyện trò hoặc quan hệ công việc với người khác. Khi giận, chúng ta tuôn lời ra cho hả dạ hay nghe một câu nói trái tai liền gây mất hòa khí thì chẳng còn tình nghĩa. Trong giao tiếp, điều đó thật vô cùng tối kỵ vì nó chẳng lưu lại một sự tao nhã nào để gây ấn tượng tốt đẹp.

Vì vậy, hình ảnh con khỉ bịt tai, không có nghĩa là không nghe gì cả, nhưng nó cảnh báo rằng, chuyện đời chẳng phải là dễ nghe. Mọi người ai cũng muốn nói điều gì cho mình có lợi và hay dùng lời tọc mạch để đâm thọc người này, bêu xấu người kia, luôn nhìn sự sai quấy ở khắp mọi người. Cho nên bịt tai là không nghe những chuyện thị phi làm bận lòng mình, lại không khéo gây phiền hà đến người khác.

Con khỉ thứ hai là bịt mắt. Bịt mắt là để đừng nhìn đời bằng con mắt thiển cận hay thành kiến.

Khi thành kiến với ai thì chúng ta không thể nhìn đúng được sự thật về người đó, dẫn đến đánh giá sai vấn đề. Vì quá nhạy cảm với công việc của người khác mà mình không hài lòng, chúng ta vội chen miệng vào gây thêm phiền phức. Người đời từng nói “việc chưa xong chưa vội kết luận”. Cho nên chúng ta là người bàng quan đừng vội vã khi thấy một điều gì đó mà mình chưa xem xét kỹ càng, rồi lại tham gia tranh luận hơn thiệt là không đúng.

Hình ảnh con khỉ thứ ba là bịt miệng. Miệng là một cơ quan vô cùng quan trọng trong việc giao tế và thông tin. Nhờ có cái miệng mà chúng ta trao đổi hiểu biết cũng như mọi nhu cầu khác trong cuộc sống đời thường. Nhưng miệng cũng gây không ít phiền toái. Cổ ngôn nói rằng: “Họa tùng khẩu xuất, bệnh tùng khẩu nhập”. Như vậy, chẳng lẽ chúng ta không nói và một nhu cầu tất yếu là ăn mà cũng không ăn? Nhưng những lời răn ấy cần cho chúng ta suy nghĩ, để mỗi khi nói điều gì không đem họa đến cho mình và người, ăn những món nào không gây ảnh hưởng đến sức khỏe, bệnh tật.

Cho nên người đời hay nhắc nhở nhau: “Người ít nói không phải là người nói ít mà đừng nên nói những gì vô ích”.

Qua hình ảnh ba con khỉ, chúng ta còn thấy đây là một pháp tu thâm diệu của nhà Phật được trình bày trong kinh Lăng Nghiêm. Đó chính là pháp tu viên thông của chư vị Thánh đệ tử. Ngài A Na Luật tu pháp môn nhãn căn viên thông. Ông Kiều Phạm Ba Đề vì bị khẩu nghiệp nặng nề nên tu pháp môn nhất vị thanh tịnh tâm địa.

Tóm lại, khỉ là một loài động vật quen thuộc và cũng rất dễ gây thiện cảm với mọi người. Loài khỉ cũng đã từng đem lại cho chúng ta nụ cười sảng khoái.

Người mang tuổi khỉ đừng nghĩ năm Thân sẽ bị “lao chao” để “tẻ nhào” như khỉ rồi ngần ngại trên con đường công danh sự nghiệp. Bởi vì loài khỉ hiền lành, sống rất thân thiện với mọi người, đem nụ cười hạnh phúc đến cho mọi người thì không lý do gì người không mang hạnh phúc lại cho nó.

Biểu tượng của ba con khỉ là một bài học lớn để có một năm mới bình yên, chẳng những một năm mà cả một đời người, sống an lạc tự tại giữa lòng xã hội vốn đa dạng và phức tạp này.

Đối với người học Phật, ba con khỉ đó lại là một phương pháp tu tập viên thông cho hành giả muốn thâm nhập vào Phật trí. Tất cả chúng ta sẽ tận hưởng một năm mới, năm Giáp Thân an vui hạnh phúc và đầy hứa hẹn.

--- o0o ---

Vi tính: T. Thông Chơn - Huệ Dũng

[Tina Vu]

Tina xin mang bài st này về đây để cùng tìm hiểu thêm về "Khỉ Tam Vô"

Chuyện Ba Con Khỉ.

Mắt để thấy, tai để nghe, miệng lưỡi để
nói là những khả năng mà không ai muốn thiếu.
Người nổi tiếng trong vùng còn gọi là người tai
mắt. Người có tai thính và mắt sáng, theo chiết tự
chữ Hán là người thông minh (聰明) vì chữ thông 聰
có bộ nhĩ (là tai) và chữ minh 明có bộ nhật và bộ
nguyệt tượng trưng cho hai con mắt (chữ minh này
còn có nghĩa là sáng mắt). Ý của chữ thông minh
muốn nói là người sáng tai, sáng mắt thường sáng
dạ vì nhờ nghe thấy được nhiều mà nẩy ra trí tuệ.
Ấy vậy mà không phải tất cả mọi vật đều
nên thấy, mọi lời nên nghe và mọi điều nên nói.
Cần có một giới hạn và sự phân biệt khôn ngoan!
Tại đền Toshogu ở Nikko, Nhật Bản, người ta thấy
một điêu khắc cổ có hình 3 con khỉ: một con lấy 2
tay che mắt: không muốn thấy chuyện gai mắt; một
con lấy 2 tay che tai: không muốn nghe chuyện
chướng tai; một con lấy 2 tay che miệng: không
muốn nói lời không tốt. Hay nói cách khác, 3 con
khỉ này đưa ra một phương châm xử thế: “Không
ngó bậy, không nghe bậy, không nói bậy (See no
evil, Hear no evil, Speak no evil).
Tại sao người xưa dùng ba con khỉ để biểu
tượng việc này? Trong tiếng Nhật, không thấy,
không nghe, không nói là “Mi-zaru, kika-zaru, iwa-
zaru”. Nếu phát âm không rõ, hay muốn chơi chữ,
“zaru” nghĩa là “không” có thể nghe mường tượng
như “saru” nghĩa là con khỉ, mà lập lại 3 lần, có lẽ
đó là lý do người ta khắc hình 3 con khỉ tại Nhật
bản. Vấn đề dùng âm từa tựa của vật để chỉ ý khác
rất thường thấy trong ngôn ngữ loài người. Người
dân miền Nam nước Việt hay dùng bốn trái cây
mảng cầu, dừa, đu đủ, xoài để chưng trong ngày
Tết vì họ phát âm bốn trái cây ấy là Cầu Dừa Đủ
Xài để nói lên mong ước được “Cầu Vừa Đủ Xài”.
Nguồn gốc ba ý niệm “Không ngó bậy,
không nghe bậy, không nói bậy” này có thể bắt
nguồn từ lời dạy của Khổng Tử chép trong sách
Luận Ngữ, (chương 12): phi lễ vật thị, phi lễ vật
thính, phi lễ vật ngôn.
1
Người Âu Tây nhìn vào 3 con khỉ này có
thể liên tưởng đến câu châm ngôn của họ: “Muốn
sống bình an thì phải đui, điếc, câm”
2
Châm ngôn
này lại càng đúng cho người lớn tuổi. Đến một tuổi
nào đó, mắt bắt đầu mờ, tai bắt đầu lãng, chúng ta
khỏi nghe thấy những chuyện bực mình.
Người ta cũng tìm thấy trong một tác phẩm
của Niccolao Manucci, một bác sĩ người Ý, sống tại
Ấn Độ hạ bán thế kỷ thứ 17, tả 3 pho tượng được
khắc trên tường nhà thờ São Paulo tại Ấn Độ. Một
tượng thì lấy 2 ngón tay che mắt, một tuợng lấy 2
ngón tay bịt tai, một tượng thì đặt một ngón tay lên
môi. Dưới 3 pho tượng có khắc câu: Ai không thấy,
nghe, nói, có thể sống một cuộc đời không lo.
Cũng có thể hình điêu khắc ba khỉ này chịu
ảnh hưởng của Thiền Phật giáo. Theo nhà Phật,
Tâm của người ta được so sánh với con khỉ, vượn
(Tâm Viên) vì khỉ đứng ngồi không yên, hay nhảy
nhót, khọt khẹt, phá phách. Tâm của con người nếu
không kềm nó lại, nó cũng suy nghĩ lung tung, hết
nghĩ chuyện này đến chuyện nọ, nên sinh ra loạn
động, phiền não. Khi sáu căn là mắt, tai, mũi, lưỡi,
thân, ý tiếp xúc với lục trần là 6 thứ cám dỗ bên
ngoài là sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp, mà không
dính không nhiễm, lúc đó hành giả được an tâm,
được lục thông. Ngược lại, nếu mắt ham nhìn cái
đẹp, tai mê nghe lời ngọt, mũi thích ngửi mùi thơm,
lưỡi ham ăn vật ngon… để tâm mình bị mê loạn thì
lục căn của mình trở thành lục tặc tức là 6 tên giặc
phá hại sự thanh tu.
Có lẽ người Nhật tu Thiền ngày xưa dùng
ba con khỉ nói trên dạy sự kiểm soát ba giác quan:
mắt, tai, lưỡi khi tiếp xúc với trần cảnh để không
ngó bậy, không nghe bậy, không nói bậy. Nếu như
vậy vẫn còn thiếu 3 con khỉ nữa tượng trưng cho
không ngửi bậy, không nghĩ bậy và không rờ bậy!
Về sự không nên nhìn bậy của con khỉ đầu
tiên, chúng ta có thể thấy trong Kinh Thánh, sứ đồ
Giăng cảnh cáo về sư mê tham của mắt (the lust of
the eye) (trong 1-Giăng 2:16), và Chúa Giê-xu đã
phán: “Nếu mắt khiến các con phạm tội, thì hãy
móc nó ra ném đi, vì chẳng thà thiếu một mắt mà
được sự sống thật còn hơn đủ cả hai mắt mà bị ném
vào lửa hỏa ngục” (Mathiơ 18:9 BPT.)
Về sự không nên nghe điều không đáng
nghe, chúng ta có thể nhớ tới câu chuyện ông Hứa
Do sau khi nghe lời danh lợi bèn rửa tai. Nguyên,
Vua Nghiêu thấy Hứa Do là người hiền, muốn
nhường ngôi cho ông, nhưng Do cương quyết từ
chối, đi ở ẩn. Sau đó, Vua lại mời ông cai quản
chín châu, Do rất bực mình vì cứ nghe mãi chuyện
quyền tước, liền ra bờ sông Dịch Thủy để rửa tai.
Bấy giờ, Sào Phủ đang dắt trâu xuống sông, định
cho trâu uống nước. Thấy Hứa Do rửa tai, Sào Phủ
hỏi lý do. Do thuật lại chuyện vua Nghiêu quyết
nhường ngôi cho mình, rồi lại đề nghị cho mình cai
quản chín châu, cho nên phải đi rửa tai vì sợ bẩn tai.
Phủ liền dắt trâu đi lên phía trên dòng nước chảy.
Hứa Do thấy vậy liền hỏi: “Sao ông lại dắt trâu lên?
Sào Phủ đáp: “Tôi không muốn cho trâu uống nước
dơ, sợ bẩn miệng trâu.” Lịch sử Do Thái cũng có
câu chuyện ông Saul khi được cử lên làm vua, có
mấy người khinh dễ, nói nhiều lời không đẹp về
ông, nhưng ông giả đò không nghe (I-Samuel
10:27)
Con khỉ thứ ba thật dễ thương: nó biết lời
nói dễ gây chiến và gây họa: miệng lưỡi là cửa vào
tai họa, là búa rìu diệt thân (Khẩu thiệt giả họa chi
môn, diệt thân chi phủ dã
3
nên giữ miệng như nút
bình (thủ khẩu như bình )
4
. Nhiều Phật tử tịnh khẩu
để khỏi tạo khẩu nghiệp. Dòng Carthusian Công
Giáo có Lời Nguyện Im Lặng (Vow of Silence).
Kinh Thánh cũng đã dạy: chậm nói (Gia-cơ 1:19).
Hình ảnh của 3 con khỉ nói trên chỉ là biểu
tượng, chứ tất cả đều phát xuất từ lòng mà ra:
“Người lành bởi lòng chứa điều thiện mà phát ra
điều thiện, kẻ dữ bởi lòng chứa điều ác mà phát ra
điều ác; vì do đầy dẫy trong lòng mà miệng mới nói
ra” (Luca 6:45).
Chúng ta hãy loại bỏ khỏi tâm trí mình
những tư tưởng độc ác, xấu xa, tiêu cực và thay vào
đó bằng những tư tưởng lành mạnh, tích cực, gây
dựng, lạc quan và hướng thượng. Trong thư gửi
Hội Thánh Philip, Thánh Phao-lô nhắn nhủ: “Hỡi
anh em, phàm điều chi chân thật, điều chi đáng tôn,
điều chi công bình, điều chi thanh sạch, điều chi
đáng yêu chuộng, điều chi có tiếng tốt, điều chi có
nhân đức đáng khen, thì anh em phải nghĩ đến

Câu nguyên văn trong Latin: audi, vide, tace, si vis
vivere in pace
Có một câu tương tự trong tiếng Pháp là
Pour vivre en paix, il faut être aveugle, sourd et muet.

ST

[dangphuong]

Một con náo loạn thiên đình
Ba con xúm lại chúng mình ...nhăn răng cười!!!

[Sponsored content]