Cho tui ... thèm chết luôn...(st)

[dangphuong]

Quà Vặt Hàng Rong....

Tôi là một người có "tâm hồn ăn uống". Cái thân hình đều đặn ba vòng bằng
nhau bây giờ là kết quả (hay hậu quả?!) của mấy chục năm miệt mài
thưởng thức một cách hết sức nhiệt tình những món ngon và chưa ngon của
hầu hết những quán hàng tiệm ăn to nhỏ lớn bé trong lòng thành phố! Ăn
trong nhà hàng máy lạnh có nhạc nhè nhẹ êm dịu mọi người nói năng nhỏ
nhẹ lịch sự hay ăn trong một quán nướng ồn ào tiếng cụng ly côm cốp
cười nói rân trời của mấy ông bợm nhậu, hay ăn nhỏ nhẻ mát mẻ trong một
sân vườn cạnh bờ sông bốn bề gió lộng nước lách tách vỗ sóng bên sàn gỗ
dưới chân...
Tôi đã ăn cùng với bạn bè, người thân, người yêu và
cả với người ghét (thí dụ như phải đi ăn đám cưới của cảnh sát khu vực
chẳng hạn!) những món ăn đã có từ thời xưa hay những món vừa được sáng
chế ra lúc mới đây, những món có tên gọi bình dân hay những món nghe
nghĩ mãi chẳng biết là món gì bởi cái tên gọi vừa cầu kỳ vừa bí hiểm!
Có món tôi thích, có món không. Nhưng chưa bao giờ có một món ăn nào
làm cho tôi chợt ngẩn người vì một nỗi nhớ nhung lạ lùng, đến dường như
khắc khoải, như trong một lần gần đây khi đi qua một ngôi trường tiểu
học nhỏ nằm cạnh một đường ray xe lửa, trong khi đứng chờ bên cạnh
thanh chắn ngang đường ray, giữa tiếng bánh sắt nghiến rầm rập, hình
ảnh hai em bé học sinh cùng uống chung một chiếc ly nhựa nhỏ nước xi rô
bất giác làm tôi nhớ đến món quà của tuổi nhỏ ngày xưa, bây giờ không
còn thấy bán nữa: cục đá nhận! Và tôi nhớ đến bàng hoàng tha thiết những món quà hồi tôi còn nhỏ, những món quà của một thời!

Ồ, nói ra thì thấy lạ lùng, chứ hồi nhỏ quả không mấy ai là không mê cái
vị ngọt lạnh dễ chịu của cục đá nhận mà cách làm vừa đơn giản vừa… mất
vệ sinh của xe nước giải khát bán ở cổng trường! Có lẽ khi ấy kem cây
chưa có nhiều, lại mắc không phù hợp với túi tiền ít ỏi của lũ học trò
nhỏ chúng tôi, nên cục đá nhận vừa lạnh vừa ngọt, có màu sắc rực rỡ lại
rẻ tiền được hoan nghênh số một!
Người bán hàng dùng một cái bàn
bào nước đá bằng gỗ bốn chân có một lưỡi dao bào bằng thép trên mặt đặt
cục nước đá lên, bào ra những vụn đá tơi xốp trắng toát đầy cái đĩa
nhôm nhỏ hứng ở dưới, nhanh nhẹn dùng một cái ly nhựa nhỏ hốt đầy đá
bào vào ấn chặt như cách ta làm bánh bằng khuôn, gõ nhẹ cho cục đá bào
đã được nén chặt trong ly rớt ra, vớ lấy chai xi rô màu xanh, đỏ hay
vàng theo yêu cầu (xanh lá cây là mùi Bạc Hà, vàng là Chanh, đỏ là Cam
hay Lựu) trên nắp chai xi rô bằng nhựa đã đục sẵn một lỗ nhỏ, xịt mấy
cái trên cục đá nhận cho nước xi rô thấm vào, vừa xịt vừa khéo léo xoay
tròn cục đá cho màu loang đều, có khi còn rưới thêm một chút nước chanh
muối lên trên nếu được nằn nì xin thêm. Đứa học trò trả tiền chộp ngay
lấy cục đá nhận ngửa cổ mút lấy mút để vị ngọt lạnh trong lúc đứa bạn
không có tiền kiên nhẫn chờ kế bên đợi khi cục đá nhạt màu vì đã gần
hết xi rô thì được mút ké một chút, cứ thế hai đứa nhỏ vừa đi vừa kề
đầu chụm vai chia nhau một cục nước đá nhận đã hết cả vị ngọt lẫn mùi
thơm, chỉ còn trơ cái lạnh và nhạt trên đầu lưỡi bị nhuộm màu!

. .

Ở cổng trường tiểu học của tôi hồi đó có nhiều hàng quà rong lắm. Mặc dù
đã có lời dạy không nên ăn quà vặt nhưng hầu hết học sinh đều vi phạm
bởi sức hấp dẫn của những món quà này. Mà ngày xưa thì quà bánh cũng
chẳng lấy gì làm phong phú đẹp đẽ như ngày nay, chỉ những món đơn giản
rẻ tiền mà sao nhớ nhung đến thế, hay vì trong những món quà thời ấy
còn chất chứa cả một thời trẻ dại hồn nhiên chưa biết nghĩ suy gì?! Trẻ
con ngày nay đi học hầu hết đều được Cha Mẹ đưa đón bằng xe riêng, ít
thấy em nào đi một mình, hàng quà lại bị cấm bày bán trước cổng nên
chẳng còn cảnh lê la ăn quà trước khi vào lớp như chúng tôi ngày xưa.
Hồi tôi nhỏ, đi học toàn là tự đi bộ một mình, mấy đồng bạc cắc đút túi
cứ như muốn nhảy ra khỏi tay trước những mẹt quà bày sát lối vào
trường, thôi thì đủ món đủ thức tùy theo mùa theo vụ:

.

Đây là hàng bánh tráng kẹo có bà bán hàng mặc áo nâu nhanh nhẹn trở bánh trên bếp than nhỏ trong
một cái nồi bầu miệng loe bằng đất nung, vừa thoăn thoắt bẻ bánh mới
nướng xong còn đang nóng hổi, kéo những đường mạch nha dẻo quẹo trên
mặt bánh rắc lên nhúm dừa nạo trắng muốt rồi gập đôi miếng bánh lại,
món quà này tương đối mắc tiền, chỉ khi nào có tiền nhiều một chút tôi
mới ăn.

Đây là mẹt hàng của một chị còn trẻ tuổi tóc búi gọn phía sau gáy, bán đủ thứ bánh kẹo xanh đỏ rất ưa nhìn:

Những cái bánh bằng bột gạo nướng với đường nhỏ xíu tròn tròn như những cái
móc dùng để treo màn cửa màu vàng cam được xâu từng chùm vào một sợi
dây lác để đeo vào cổ như một sợi dây chuyền, những xấp me ngào bột màu
nâu đỏ nhỏ cỡ đồng xu ăn với muối ớt chua chua ngọt ngọt, những viên
cốm nếp ngào đường tròn cỡ nắm tay thơm thơm mùi gừng, những cục kẹo ú
đẫm bột hình khối tam giác màu vàng nhạt, những cục kẹo sữa màu trắng
đục cắn vào có vị bùi béo của đậu phụng rang giã nhuyễn gói bằng giấy
màu trắng có chữ màu xanh, những viên kẹo màu xanh màu vàng màu đỏ bọc
giấy bóng kiếng trong thơm mùi trái cây, những bịch mứt dừa nhuộm đủ
màu, những bịch bánh tráng tròn nhỏ màu vàng đỏ mặn mà…

Còn ai nhớ vị ngọt chát của những trái Trâm to bằng đầu ngón tay cái màu tím thẫm ăn vào nhuộm tím cả lưỡi cả miệng? Những trái Nhãn Lồng mọc hoang nhỏ cỡ đầu ngón tay út vỏ màu trắng ngà với chút xíu cơm mỏng dính ngòn ngọt. Những trái Sung chín đỏ nhìn ngon mắt nhưng nhạt phèo và ruột đôi khi có đầy kiến gió. Những trái Chùm Ruột chua ghê răng ăn với muối ớt. Những trái Bình Bát
trông giống như trái Mãng Cầu Xiêm nhưng lổn nhổn hạt chua chua… Loại
trái cây mọc hoang dại trong lùm, trong bụi nơi vùng ngoại ô thành phố
được bày bán trong những mẹt hàng nho nhỏ bên cổng trường thuở ấy đã
gợi thèm thuồng biết bao đứa học trò nhỏ mỗi lúc ghé nhìn.

.

Và đây nữa, những trái Cóc xanh gọt vỏ rồi tách thành một bông hoa nhiều cánh ngâm trong nước Cam Thảo vàng, những lát xoài sống ăn với mắm ruốc tím có điểm những khoanh ớt đỏ thắm, chùm trái Trường trông giống như những trái Vải tí hon vỏ màu đỏ nâu, những chùm trái Sai vỏ đen nhung với lớp ruột màu vàng cam có cái hạt dẹp
dẹp nho nhỏ trông giống như .. một con ve chó lớn! Và Thơm xẻ miếng, và Đu Đủ, Mận, Mít bày trong một cái tủ nhỏ bằng kính có đặt cục đá ướp lạnh.

. .

Tôi không biết ăn Ô Môi.
Thứ trái cây dài ngoằng và cứng ngắt ấy không ngờ là hậu thân của những
bông hoa đỏ thắm xinh đẹp vẫn mọc dọc bờ sông nhiều nhà ở miền tây Lục
Tỉnh. Trái Ô Môi hơi giống trái Phượng nhưng to hơn, cũng có vỏ màu nâu
đen. Khi ăn phải hái phơi kỹ trên nóc nhà cho khô, dùng dao chặt thành
từng khúc ngắn, vạt hai bên vỏ trái cho lộ ra lớp hạt xếp đều đặn dính
liền nhau bởi một lớp cơm màu nâu đen như nước màu kho cá, và cái mùi
thum thủm của nó thì thật khó tả! Tôi chịu! Chỉ nghe đã muốn bịt mũi
chạy xa, vậy mà bọn bạn tôi cứ mua từng khúc gặm ngon lành, còn cẩn
thận mút cho bằng hết những chiếc hạt ấy, nghe kể rằng ngọt nhưng hơi
chát ăn mãi không chán!

.
.

Tôi rất thích đến bên thùng xe làm bắng sắt tròn của ông hàng Kẹo Bông Gòn.
Ở giữa tâm vòng tròn có một cái lõi nhỏ, mỗi khi ông bán Kẹo cho vào đó
ít đường cát trắng, vừa đạp cái bàn đạp cho vòng thùng tròn quay thì
lớp đường kéo tơ hiện ra càng lúc càng nhiều, đưa đôi đũa quơ quanh một
vòng thành một lớp bông gòn xốp mịn nhìn thật đẹp mắt, cho vào miệng
lớp bông ấy tan nhanh để lại vị ngọt ram ráp trên đầu lưỡi như một chút
tiếc nuối. Hàng kẹo kéo
thì lúc nào cũng có quay số, số bao nhiêu thì được trúng bấy nhiêu kẹo,
nhưng hễ số kẹo càng nhiều thì ông hàng kẹo kéo lại kéo nhỏ cây kẹo
thêm một chút, rốt cuộc nếu gộp tất cả số kẹo trúng thưởng vào chung
thì có lẽ vừa bằng một cây kẹo mua bằng tiền không quay số mà thôi!

. .

Còn hàng kem cây.



Ngày xưa chúng tôi gọi là hàng “Cà Rem”
. Người bán Kem có hai bình thủy để cân đối hai bên “boọc ba ga” một
bên đựng kem các mùi như Va ni, Sầu Riêng, Dừa… một bên đựng kem đá với
các màu xanh đỏ vàng tượng trưng cho Cam, Chanh và Bạc Hà. Mỗi khi bán,
tùy theo giá tiền người bán sẽ dùng dao cắt cục kem lớn nhỏ khác nhau,
dùng một que nhỏ ghim vào miếng kem mà đưa. Một loại kem khác, thứ này
mắc tiền hơn, mà người ta thường bán trong tiệm nhưng cũng có những xe
đẩy bán trước cổng trường, là loại kem múc bằng muỗng tròn để lên trên
những cái bánh bột mỏng hình loe dài như một đài hoa xinh xắn có đủ các
màu vàng xanh trắng, rưới lên trên khi thì một ít đậu phụng rang giã
nhuyễn với một chút sữa đặc có đường, khi thì một chút xi rô xanh xanh
đỏ đỏ. Trẻ con không thích ăn kem ly, phải đứng tại chỗ mà ăn, mất thì
giờ; vừa đi vừa ăn ngon mà nhanh hơn. Hôm nào có tiền kha khá một chút
thì mua hẳn một cái bánh mì ngọt kẹp mấy cục kem có rưới sữa và rắc đậu
vào thì quả là ngon hết chỗ chê!


. .

Buổi sáng đến trường sớm mà chưa ăn sáng ở nhà, đã có hàng xôi
của bà hàng với hơi nóng nghi ngút bốc lên kèm theo mùi thơm hấp dẫn!
Bà hàng lấy một miếng lá chuối cỡ hai bàn tay xoè, đặt lên trên đó một
miếng bánh tráng phồng cỡ bàn tay, thường có hai loại xôi là xôi đậu
xanh và Xôi Nếp than, ai muốn ăn gì thì bà sẽ xới xôi ấy lên trên miếng
bánh phồng, trét một lớp nhưn đậu xanh nấu chín tán mịn lên, rưới một
muổng mỡ hành có lẫn mấy miếng tóp mỡ béo ngậy, rắc một lớp đường cát
trắng và sau cùng là chan lên một muổng nước cốt dừa. Xôi được gói chặt
lại sao cho miếng bánh phồng bọc kín hết như một lớp vỏ bánh, cắn vào
vừa bùi vừa béo, thơm ngon làm sao! Cạnh đó lại có bà cụ người Bắc mặc
áo vải trắng đầu vấn khăn nhung bày một thúng bán xôi Lúa hay còn gọi
là Xôi bắp, cụ có hàm răng đen nhánh với miệng cười hiền từ, thoăn
thoắt xé lá gói những gói Xôi bắp với những hạt Bắp màu trắng đục hầm
mềm và những hạt nếp dẻo thơm phức, cũng là đậu xanh nấu chín nhưng đậu
của xôi Bắp thì giã tơi thành một lớp bột khô rắc lên trên, chan vào
một muổng nhỏ hành tím bào mỏng phi vàng rồi sau cùng là một muổng muối
đường.

. .


Ít tiền hơn đã có hàng khoai luộc.
Cũng tỏa khói nghi ngút nhưng giản dị hơn, chỉ một nồi hay rá nhỏ đặt
trên bếp lửa, này là khoai lang Bí vỏ nâu đỏ ruột vàng, khoai lang
Dương Ngọc vỏ hồng tím ruột tím nhạt, cả khoai lang trắng ruột trắng
như bột, khoai Đà Lạt thì củ nhỏ mà ốm nhưng mật tươm cả ra ngoài vỏ,
lâu lâu mới thấy bán. Khoai Mì (Sắn) thì cắt thành từng khúc xếp ngay
ngắn bên cạnh những củ khoai Mì Tinh (có người còn gọi là khoai Bình
Tinh) và củ Chuối (Dong Riềng) và những củ Từ vỏ vàng nhạt hay những củ khoai Môn tròn trĩnh.

. .

Cũng là khoai mì, nhưng khoai mì quết dừa làm
bằng những củ khoai bột tán nhuyễn, trộn thêm xác dừa khô nạo và đường
cát trắng, thêm chút muối đậu, gói trong lá chuối, có thể dùng lá cây
Dứa dại cắt ngắn từng khúc thay cho muổng xúc ăn, hay nắm lại thành nắm
như nắm xôi mà ăn; vừa ngọt, vừa bùi. Lại thơm và béo của dừa khô trộn
lẫn, ngon không biết tả sao cho vừa!

. .

Khoai
mì mài ra lấy bột đem lọc kỹ, để ráo sẽ cắt thành sợi dài mà dẹp, hấp
chín rồi cũng trộn chung với dừa khô nạo nhuyễn là sẽ thành món bánh tằm khoai mì trộn
dừa, muốn có màu sắc hồi đó người bán không dùng màu hóa chất mà lấy
màu xanh của lá dứa, màu tím của lá cẩm, màu đỏ của trái gấc chín, nên
những sợi bánh tằm ăn vào mỗi màu có một mùi thơm riêng biệt, vì vậy ăn
ít ngán hơn.

. .

Hồi đó trước cổng trường tôi có một bà già người Tàu mà mọi người thường gọi là Thím Xẩm bán bánh ướt rất ngon. Bánh
ướt của
người Tàu khác bánh ướt của người Việt ở chỗ bánh họ tráng dầy hơn, lại
thoa lên trên một lớp mỡ có hành lá xắt nhỏ rồi cuộn lại thành từng
cuộn dẹp, ăn với nước mắm pha loãng và giá trụng. Bà Tàu già ấy quanh
năm chỉ thấy mặc một chiếc áo vải màu đen bạc phếch, một chiếc quần
ngắn trên mắt cá bó ống và một đôi giày vải đen có thêu đã cũ mèm. Tóc
bà cắt ngắn tới ngang cổ, cài một chiếc lược sừng đã bóng lộn vì thời
gian. Mặc cho lũ chúng tôi tíu tít hối thúc bà già vẫn chậm chạp cắt
bánh, lấy rau, rót nước mắm, rửa đĩa, thu tiền, những động tác chậm
chạp của tuổi già và đôi mắt một mí hum húp như thuộc về một nơi chốn
khác, không phải là cái nơi ồn ào nhộn nhịp của một cổng trường đang
giờ sắp mở cửa.

. .

Cái bánh
tôm ăn chung với bánh ướt của bà Tàu già cũng ngon lạ lùng. Khá giống
với bánh Cóng của Sóc trăng, nhưng không có tôm, cũng không có giá, tuy
gọi là bánh tôm nhưng chỉ có đậu xanh hột được hấp chín và bột gạo,
chiên vàng thành những cái bánh tròn xốp, ăn không biết chán.

..

Cùng
một thứ ăn với nước mắm như bánh ướt là huyết heo hấp. Những miếng
huyết heo vuông vức cỡ lòng bàn tay màu đỏ nâu được hấp chín rải lên
trên từng lớp mỡ hành xếp đầy trong chiếc nồi được ủ nóng bằng mấy lớp
bao bố dầy cộm. Người bán dùng dao cắt miếng huyết heo thành từng lát,
cho thêm mỡ hành, giá trụng và một nhúm rau thơm cắt nhỏ, chan nước mắm
lên, thế là xong! Nhưng món quà này ăn mau ngán, nên người bán hàng,
một ông già mặc áo quần màu nâu, đầu đội mũ cối nhựa trắng, chở chiếc
nồi trên yên sau chiếc xe đạp cọc cạch cũ kỹ, lâu lâu mới ghé qua cổng
trường, dựng chiếc xe đạp vào một góc tường quen thuộc, vừa phì phà
điếu thuốc vấn vừa chờ đợi đám khách hàng nhỏ tuổi.

. .

Thịt bò khô phải có gan cháy chỗ nước mía Viễn Đông ăn mới sướng...rên mé đìu hiu!!!

Cũng bán hàng trên xe đạp và cùng là đàn ông bán hàng là món gỏi khô bò. Trong
chiếc thùng một mặt có kính đựng đầy ắp những sợi đu đủ xanh bào mỏng,
khô bò màu đen sánh cất trong một ngăn tủ nhỏ, chai giấm trắng, chai
nước tương đen, chai nước ớt màu đỏ xếp cạnh chồng đĩa nhôm nhỏ, nắm
đũa nhôm chiếc cong chiếc thẳng cắm trong một ống đựng treo lủng lẳng,
ông hàng gỏi có một chiếc kéo sắt đen và to vừa dùng để cắt khô bò, vừa
dùng nhắp thành những tiếng đều đều báo hiệu thay cho tiếng rao mời.




Cái
đĩa nhôm trầy trụa và trẹt lét của ông hàng gỏi chỉ được tráng qua nước
rồi lau vội bằng một cái khăn màu cháo lòng sau khi có khách ăn xong,
lại được bốc đầy có ngọn nắm đu đủ bào, vài sợi khô bò nhỏ xíu cỡ đầu
que diêm đặt khéo léo lên trên, một chút rau thơm thái sợi và một nhúm
đậu phọng rang vàng giã dập, chan đẫm nước giấm và nước tương, thêm
chút ớt đỏ cay cay, chúng tôi vừa ăn vừa xuýt xoa xin thêm giấm, thêm
nước tương, ăn hết đu đủ húp cạn hết cả nước giấm mà vẫn còn thấy thòm
thèm!

..

Bánh mì tương cũng
là món quà được bọn học trò chúng tôi chiếu cố tận tình vì rẻ mà lại
ngon; chỉ có một khúc bánh mì không xẻ ra, rưới một muổng tương đen,
một muổng tương đỏ, thứ tương người ta vẫn dùng để ăn phở nhưng có lẽ
người bán đã cho thêm ít đường cho dịu bớt, và thêm ít bột cho sánh
lại, gắp vào một ít đồ chua làm bằng củ cải trắng và cà rốt cắt sợi
ngâm giấm đường là có một món vừa ngon vừa no bụng. Nếu có tiền thì ăn bánh mì bì,
bì làm bằng da heo cắt sợi nhuyễn, thêm chút thịt đùi heo chiên cắt nhỏ
như que tăm, trộn một chút thính gạo rang vàng cho thơm, bánh mì bì ăn
với hành lá xắt nhỏ phi chín chung với tóp mỡ, chan nước mắm chua ngọt,
ngon hơn bánh mì tương một bậc, và cũng mắc tiền hơn!

..

Bắp
thì có hai thứ, bắp luộc đựng trong thúng ủ tấm bàng tròn, hơi nóng bốc
lên cùng với mùi lá dứa thơm phức, những trái bắp vỏ ướt nước nóng hổi
cầm bỏng cả tay, xé lớp vỏ như những lần lụa mỏng mềm mại phía trong
cùng là lớp hạt vàng rực đều đặn hiện ra trông thật bắt mắt, hạt bắp
luộc dẻo và ngọt, nếu ăn bắp non thì cái cùi bắp mềm mà ngọt không thua
gì mía hấp. Bắp nướng thì phải ngồi đợi một bên cái bếp than làm như
một cái máng chữ nhật nhỏ của bà hàng, chờ lớp vỏ ngoài cháy đen một
phần, bà mới bóc hết làn vỏ bắp ra để những hạt bắp được nướng chín
trên lửa từ từ trỡ sang màu vàng ruộm, rồi vàng cháy, mùi bắp nướng
thơm lừng tỏa ra trong không khí, xé một miếng vỏ bắp bọc lấy cái cuống
trái bắp nướng dốc ngược đầu xuống một chén mỡ hành đặt cạnh bếp, dùng
một đoạn sống lá chuối chẻ dập đầu thoa đều mỡ hành lên khắp trái bắp,
mùi thơm của bắp và mỡ hành làm chúng tôi nuốt nước miếng thèm thuồng,
cầm vội vàng trái bắp nóng hôi hổi trên những ngón tay lóng ngóng và
gặm hối hả, vị mặn mà của mỡ hành có lẫn vài miếng tóp mỡ dòn dòn, hạt
bắp vừa cứng vừa dẻo, nhồm nhoàm một cái đã thấy chỉ còn trơ lại cái
cùi khô khốc vô duyên!

.
.


Bây giờ ít thấy bán đậu đỏ bánh lọt,
thứ quà ngon mà mắc tiền hơn đá nhận xi rô, vẫn bán trước cổng trường
trên những chiếc xe đẩy bằng nhôm sáng loáng thuở nào. Trong những
chiếc thẩu tròn xếp thành dãy người ta đựng nào là đậu xanh hấp chín
màu vàng đậm đà, nào là đậu đen chín bở, đậu đỏ đều hạt, đậu Mỹ màu
trắng hạt to như đầu ngón tay cái,và một cái thẩu đầy những sợi bánh
lọt màu trắng trong và dai ngập trong nước đừa đục màu sữa, lại có cả
hạt É lấm tấm như những chùm trứng Ếch tí hon có lẫn những tảng nhỏ
Lười Ươi nâu như màu mận chín, nước đường thắng kẹo đựng trong hũ thủy
tinh trong được múc bằng một cái muổng đặc biệt làm bằng nửa quả Mù U
khô cắm trong một cây đũa tre dài.

..

Đã lâu lắm tôi không còn thấy ai bán Bông Cỏ với Hột Lựu. Hình như món ăn này, cũng như món mía hấp, mía ghim đã lặng lẽ biến mất tự lúc nào chẳng ai hay biết. Mía hấp
thì thường là một người đàn ông trung niên đẩy xe ba bánh rao bán trên
đường phố vào khoảng tối khuya, tiếng rao "Mía hấp" kéo dài hơi ngân
nga và ánh sáng chập chờn của một ngọn đèn dầu nhỏ thắp trong chiếc
lồng đèn vuông thường gợi nhớ vào những tối trời tạnh mưa, không khí ẩm
và lạnh mà mùi thơm ngọt ngào của những cây mía nóng hổi khi mở nắp
chiếc vung to lớn của ông hàng mía lan tỏa trong không gian thật là dễ
chịu. Ông hàng Mía hấp có một cái bào to với một bên thân bào là dao
bén ngót. Những khúc mía màu nâu tím hay vàng mơ được hấp chín trong
một loại nước có vị thuốc Bắc xếp đầy trong một cái thùng sắt to đặt
trên bếp than cháy âm ỉ để giữ cho nước trong nồi lúc nào cũng nóng
già, khi có người mua ông dùng bào róc sạch vỏ rồi nhanh nhẹn trỡ lưỡi
dao tiện thành từng khẩu mía ngắn và đều nhưng không tiện đứt hẳn mà
vẫn còn dính vào nhau, mía hấp ăn thơm và mềm, người già răng yếu cũng
có thể ăn được. Mía ghim thì chỉ là mía thường, róc vỏ, bỏ mắt và tiện
ra thành những lóng ngắn nhỏ cỡ một đốt ngón tay, ghim vào trong một
đoạn tre ngắn được chẻ ra nhiều thanh nhỏ ở một đầu thành ra một bông
hoa ngộ nghĩnh xoè tròn người ta thường bán trước cửa rạp hát hay rạp
xi nê hồi đó. Mía bây giờ người ta đựng trong bịch nylon, tuy cũng tiện
tròn nhưng nhìn tẻ nhạt chứ không xinh xắn hấp dẫn như mía ghim thuở đó!

. .

Bông
Cỏ thì đặc biệt hơn, trông giống như Sương Sa nhưng hơi mềm mình, và
lại thơm ngon hơn nhiều. Có lẽ tuổi nhỏ với khẩu vị đơn giản và đồng
tiền có hạn nên món nào hồi xưa mình ăn đều thấy ngon lạ ngon lùng, hay
bởi vì những món ăn thời ấy còn chất chứa cả một khung trời ký ức êm
đềm dịu ngọt nữa mà bây giờ cho dẫu có ăn bất cứ món gì mình cũng thấy
không thể sánh bằng? nhưng món Bông Cỏ thì quả là hơn đứt Sương Sa hay
Thạch của người Bắc, Đông Sương của người Trung. Bông Cỏ hình như là
xuất xứ từ bên Tàu, cách làm cũng khá lạ, phải ngâm nước một đêm cho nở
rồi mới cho vào trong một cái bao vải dày (gọi là bao bồng bột) cùng
với một vài (bao nhiêu?) trái chuối Xiêm chín, nhồi lấy nước sền sệt
pha chung với nước lã sao cho vừa đủ lượng nước cần dùng, cho vào thau
để yên trong mấy giờ sẽ đông lại như Sương Sa nhưng mềm và dẻo hơn,
dùng cái muổng như cái vá xới cơm nhưng dẹp và mỏng hơn vát nhẹ thành
từng miếng mỏng cho vào ly, ăn với bột mì tinh cắt nhỏ vuông vức pha
màu hồng đỏ luộc vừa chín còn cái ngòi bột trăng trắng nhỏ xíu trông
giống như những hột Lựu tươi vừa tách ra khỏi trái chín cây (vậy nên
mới được gọi tên là Bông Cỏ Hột Lựu), chan nước đường thắng kẹo và nước
cốt dừa béo ngậy, thêm vào chút dầu chuối đựng trong cái ve nhỏ xíu mà
thơm lừng. Đôi khi người ta còn bán chung với Sương Sáo và Sương Sâm,
một thứ màu đen có mùi hôi nhẹ của thuốc Bắc, một thứ màu xanh biếc của
lá cây với những đám bọt nhỏ phía trên mặt, ăn cùng với đường cát trắng
lạo xạo trong miệng và những vụn đá bào mát lạnh.

. .

Lớn thêm một chút, vào Trung Học, tôi nhớ tới những xe bán Bò Bía
trước cổng trường, người bán thoăn thoắt gói những cuốn nhỏ bánh tráng
có ít củ sắn và cà rốt thái sợi xào chín giữ nóng trong một cái thau
nhỏ đặt trên bếp lửa, cho thêm vài lát Lạp Xưởng mỏng tanh, một ít tép
ruốc chấy vàng nhuộm đỏ, có khi một ít trứng chiên vàng cắt sợi, một lá
Sà lách, vài ngọn rau thơm, ăn với tương ngọt và tương ớt có ít đồ
chua, một ít hành phi dòn và một ít đậu phọng rang giã dối. Cuốn Bò Bía
ngọt thì chỉ là một cuốn bánh bột mỏng gói cây kẹo dòn và ít dừa nạo
sợi, rắc ít mè rang vàng, chỉ tiện ở chỗ có thể cất vào trong cặp dành
ăn trong giờ ra chơi, còn thì chẳng có gì đặc biệt!

.
.

Xi
rô kem khác với kem ly, vì có cả đá bào và nước xi rô trộn chung với
mấy muổng kem thành một thứ vừa dùng để múc ăn vừa có thể uống như nước
được, có thấy bọn học trò xúm quanh hối thúc bà hàng thì mới thấy món
quà này được ưa chuộng ra sao. Ya ua cũng có thể ăn theo cách này,
chung với đường và đá gọi là ya ua đá. Sinh tố bịch
thì làm bằng các loại trái cây cho vào máy xay nhuyễn, thêm đường thêm
nước thành một loại thức uống ngon lành cho vào bịch ny lon nhỏ cột
chặt bỏ tủ đá cho đông cứng lại, bọn con gái chúng tôi vẫn thường mút
một đầu bao mút như mút đá nhận mặc cho bọn con trai tròn mắt thèm
thuồng mà giả vờ trêu chọc.

. .

Những quả ổi luộc ngâm trong nước cam thảo màu vàng luôn là món hấp dẫn tôi hơn cả Me và Cà Na
ngâm. Xẻ đôi trái Ổi ra, màu ruột vẫn trắng ngà và dòn tan, nhưng lớp
vỏ ngoài lại hơi mềm và ngọt mùi cam thảo, trét lên một lớp muối ớt cay
cay thì thật là tuyệt! Me thì dòn và đã được lấy sạch hột, Cà Na hơi
chát mà chua chua, trời ơi còn Xoài sống thì cắn miếng nào biết miếng
đó, Chùm ruột chỉ nhìn thôi đã ứa nước miếng vì thèm, Cóc chín trái
vàng lườm và thơm nức mũi. Những món trái cây ngâm ấy được gói trong
mấy tấm lá chuối xanh rờn, một góc là nhúm muối ớt đỏ tươi ngon lành,
buổi trưa trời nắng đổ lửa hay buổi sáng rét nhẹ chúng tôi đều chiếu cố
tận tình như nhau! Vậy mà chẳng thấy đứa nào đau bụng đau bão gì, ấy
thế mới lạ!

. .

Còn hàng Phá Lấu trên đường Pasteur, nơi có xe nước mía Viễn Đông
nổi tiếng một thời với những cây tăm tre xiên vào từng xâu nhỏ gan,
lưỡi, tim … phá lấu màu nâu đen thơm phức vừa miệng đặt trong mấy cái
đĩa nhôm bày trên một mẹt hàng có bốn chân gác chéo, mà tôi đã đi ăn
cùng với người bạn trai đầu tiên. Ly nước mía mát lạnh hơn cả những câu
chuyện thủ thỉ không đầu không đuôi tuổi học trò nhớ lại vẫn còn cảm
thấy ngọt ngào. Hẻm Casino SaiGon có hàng Bún chả và bánh cuốn Thanh
Trì một ngày nào đã dung dăng dung dẻ cùng các bạn vào ăn sau khi mỏi
chân mỏi mắt khắp phố phường, trong Crystal Place hay trong Passage
Eden. Hiệu kem Pole Nord nằm bên thương xá Tax với
một dãy ki ốt hoa tươi trên đường Nguyễn Huệ một tối nào tôi nhận từ
tay người bạn trai sắp theo tàu đi xa một bông hồng màu đỏ thắm với bàn
tay ấm áp ân cần. Quán cơm Bà cả Đọi nằm
trên một căn phòng nhỏ thấp sâu trong hẻm với những món ăn được dọn ra
trên chiếc đi văng bóng gỗ bóng màu thời gian, những món ăn quen thuộc
như bữa cơm thường ngày gợi nên cảm giác gia đình cùng ăn với bọn bạn
là sinh viên miền Trung vào SaiGon trọ học….

Vậy
mà thoắt cái đã mấy mươi năm! Những món ăn tôi đã ăn trong cả một thời
ấu thơ cùng với bạn bè, những món ăn tôi đã chia sẻ cùng với những
người thân thương một thuở, bây giờ có món vẫn còn bày bán đâu đó trong
thành phố, có món đã lâu lắm chẳng còn nhìn thấy lại. Nhưng cùng với
thời gian trôi qua, và mọi điều đã thay đổi, tôi mãi mãi sẽ chẳng bao
giờ còn có thể thêm một lần nữa nếm được cái hương vị ngọt ngào tuyệt
diệu của những món quà ấy, cho dù có tha thiết ước ao, hay thèm thuồng
mong đợi đến thế nào!
Như có lần tôi đã bày tỏ cùng một
người bạn ít tuổi hơn nhiều, và lại không cùng sinh ra, lớn lên trong
cùng một hoàn cảnh sống, về những món ăn ở một nơi mà cô đã đến, nghe
ca tụng nhưng thất vọng lúc nếm thử, rằng cái hương vị trong ký ức của
mỗi một người khi ăn một món ăn nào là hương vị rất đặc biệt chỉ riêng
người ấy mới cảm nhận được, gói ghém cả những ngọt ngào của quá khứ và
kỷ niệm, mà không phải ai cũng có thể sẻ chia. Nhớ lại những món ăn một
ngày nào, là tôi nhớ lại biết bao là êm ái và dịu ngọt, mà những món
quà tuy tầm thường bé nhỏ ngày xưa ấy, cho dẫu chỉ là quà của một thời,
nhưng lại là một thời của những tháng ngày yên vui mãi mãi trong tâm
tưởng, mà những khoảnh khắc quý báu ấy thì mãi mãi tôi chẳng bao giờ có
thể nguôi quên.

[ThachThao]

Đọc xong bài này.... hết ngủ được luôn.

[dangphuong]

Đọc xong bài này.... hết ngủ được luôn.

Tại sao? Nhớ ai hay nhớ hàng rong...?
dp

[Tina Vu]

Chời ! Đúng là giết người không gươm đao !
Ừa, mà hồi nhỏ sao tui ăn cái gì cũng thấy ngon hết á, còn bây giờ ...

[ThachThao]

Đọc xong bài này.... hết ngủ được luôn.

Tại sao? Nhớ ai hay nhớ hàng rong...?
dp

Lo nuốt nước miếng sao mà ngủ, chơi ác thiệt.

[giotsuongtim]

Tui thì bùn ngủ nên hỏng nuốt nước miếng được nên nước miếng chảy tèm lem thấy thương!!!

[Sponsored content]