“Tôi là người Việt Nam”

[dangphuong]

“Tôi là người Việt Nam”
Nguyễn Hưng Quốc




Trước hết, cần ghi nhận là câu nói “Tôi là người Việt Nam” từ miệng một người
Việt đang sống ở hải ngoại khác với câu nói “Tôi là người Việt Nam” từ
miệng một người Việt trong nước. Với người Việt trong nước, đó là chuyện
bình thường, tự nhiên và đương nhiên. Với người Việt ở hải ngoại, đó là
một sự khẳng định đầy ý thức, một sự lựa chọn đầy tâm huyết.
Bởi trên thực tế và trên nguyên tắc, phần lớn người Việt ở hải ngoại không
còn hoàn toàn là người Việt nữa. Về phương diện địa lý, chúng ta sống
rất xa Việt Nam, không phải ai cũng có cơ hội về thăm Việt Nam; về
phương diện xã hội, hầu hết các quan hệ của chúng ta đều ở ngoài Việt
Nam; đặc biệt, về phương diện pháp lý, chúng ta không còn mang quốc tịch
Việt Nam, nghĩa là chúng ta không còn là công dân Việt Nam nữa.
Trong hoàn cảnh như thế, chúng ta không đương nhiên là người Việt Nam. Nhiều
người, nhất là những người thuộc thế hệ thứ 2 hoặc thế hệ một rưỡi, tức
những người hoặc sinh ra ở hải ngoại hoặc ra ngoại quốc từ lúc nhỏ, từ
chối làm người Việt Nam. Họ hội nhập hẳn vào xã hội mới, không còn quan
hệ gì với đất nước và con người Việt Nam.
Tuy nhiên, đại đa số người Việt ở hải ngoại, đặc biệt những người thuộc thế
hệ thứ nhất, đều chọn lựa làm người Việt Nam, đều tự định nghĩa mình,
trước hết, là người Việt Nam; đều xem cái gọi là Việt Nam là bản sắc
chính của mình.
Có điều, cái gọi là người Việt Nam ấy không phải là cái gì cố định hay bất
biến. Ở Việt Nam thì nó khá ổn định từ thế hệ này qua thế hệ khác. Ở
hải ngoại thì nó thường xuyên thay đổi.
Ví dụ, thoạt đầu, những năm đầu tiên sau 1975, chúng ta tự định nghĩa mình
như những người Việt Nam tị nạn - không phải là Việt Nam mà là
Việt-Nam-tị-nạn, tức là rất nặng về chính trị. Sau, sống lâu ở nước
ngoài, tư cách tị nạn càng ngày càng nhạt dần. Chúng ta lại tự định
nghĩa tính cách Việt Nam dựa trên tiêu chuẩn cội rễ văn hoá.
Trong cái gọi là cội rễ văn hoá ấy thì có ba yếu tố nổi bật nhất.
Thứ nhất là địa lý, nơi chúng ta sinh ra. Xin lưu ý là, nói chuyện với tập
thể, ở Việt Nam, chúng ta gọi nhau là đồng bào; ở hải ngoại, chúng ta
gọi nhau là đồng hương. Chữ đồng bao gắn liền với yếu tố chủng tộc; chữ
đồng hương gắn liền với yếu tố địa lý. Có thể nói ám ảnh về địa lý, về
không gian, là một trong những ám ảnh lớn nhất trong ý niệm về bản sắc
của các cộng đồng di dân và lưu vong.
Thứ hai là truyền thống, lịch sử hay ký ức tập thể, điều làm chúng ta cảm thấy gần gũi nhau, gần như là bà con của nhau.
Và cuối cùng, thứ ba, là ngôn ngữ, điều làm chúng ta có thể giao tiếp và thông cảm với nhau.
Trong ba yếu tố ấy, yếu tố ngôn ngữ có lẽ là quan trọng nhất. Bởi ngôn ngữ
không phải chỉ là một phương tiện giao tiếp mà còn là một nơi chất chứa
những ký ức tập thể và ký ức văn hoá của một dân tộc. Nói tiếng mẹ đẻ là
làm thức dậy cả một quá khứ của bản thân và gia đình, hơn nữa, cả một
lịch sử của dân tộc. Chứ không phải sao? Chỉ một tiếng “chú”, tiếng
“bác”, tiếng “cô”, tiếng “dì”, v.v… trong cách xưng hô, chúng ta đã
nghe vang dậy dư âm của một nền văn hóa làng xã dựa trên tinh thần gia
tộc ngày xưa.
Bởi vậy, có thể nói một cách tóm tắt thế này: là một người Việt Nam, theo
tôi, là kẻ, trước hết, có thể sử dụng tiếng Việt để liên thông không
những với những người khác trong cộng đồng mà còn với quá khứ, với
truyền thống, với lịch sử của dân tộc; và qua sự liên thông ấy, trở
thành một thành phần gắn bó mật thiết với cả cái khối cộng đồng và cái
khối dân tộc vĩ đại chung quanh mình.
Chính sự gắn bó ấy mới là yếu tố chính.
Câu “Tôi là người Việt Nam”, do đó, có nghĩa là tôi thuộc về Việt Nam, tôi
vui nỗi vui của Việt Nam, buồn nỗi buồn của Việt Nam, tôi còn lưu luyến
với quá khứ của Việt Nam và còn khắc khoải về tương lai của Việt Nam.
Nói cách khác, nếu một lúc nào đó, chúng ta hoàn toàn hờ hững với Việt Nam,
mặc kệ Việt Nam, không cảm thấy có bất cứ sợi dây liên kết nào giữa
chúng ta và Việt Nam nữa thì chúng ta cũng không còn là người Việt Nam
nữa.

[phong trần]

[Ngọc Lan]

Vậy bác PD là ngừ Nhật rùi

[minhthu]

....nếu một lúc nào đó, chúng ta hoàn
toàn hờ hững với Việt Nam,
mặc kệ Việt Nam, ......
------------------------------------
Xin các người đừng bỏ chúng tôi
những người việt nam "ôm đất"
những người việt ngày càng nén chặt
những nỗi niềm ...đêm nước mắt rơi

Những người con lưu lạc xa xôi ơi !?
chúng ta chung một cảnh ngộ:
cuộc chiến bạo tàn hai phần thế kỷ
"người việt nam" sao khổ ải trăm bề?

Đừng bỏ chúng tôi khi các người ..."mỹ lệ"
còn chúng tôi không thoát nổi ...non sông
cả một đời người cháu con biết không?
cả một đời bị lôi lầm đường lạc lối

Các người hãy nói với thế giới ( cả khi hấp hối)
rằng : "tôi là người việt nam "
rằng : bên kia địa ngục trần gian -người dân tôi khổ quá !
miếng ăn bây giờ không phải nhá ngô khoai qua bữa
nhưng nước mắt cứ trào ...khao khát bờ xa

* Xin cảm ơn DANG PHUONG đăng bài này.

[vânsơn]

Khi tôi sang nước ngoài, tôi thường tự nhận mình là người Nhật

Tui cũng dzậy, dù ở ngay tại VN, tui cũng thường xuyên ghé khu chợ trời điện máy Nhật Tảo. Ủa hình như có gì lộn quẻ, lạc đường hông ta? Só rì, só rì...!!!

[Ngọc Lan]

Hi , rõ ràng lộn quẻ chứ còn gì nữa

[vânsơn]

Tui có tính xấu lắm Ngọc Lan à nghe tiếng người đẹp hay nghỉ xa nghỉ gần ....hìhi

Ngọc...à ,nàng ở nơi đâu ra
Lan... có biết anh, không vậy cà?
Tính xấu ,hay khều bất tử lắm
Thôi thì trước lạ, cũng sau quen....

Hình như có lẻ cũng nhà thơ
Nên mới chào anh để gọi là
Đón khách phương xa vừa chợt đến
Gọi là bằng hửu phải không cưng ...ý lộn ...phải khg Lan chứ...SR

Vậy chẳng lẽ bài này cũng...lộn quẻ hả NL, ý mà không phải, hình như đang ...lạc đường!

[Sponsored content]