Giới thiệu sách mới...

[TRUNG]

Hàng mã kí ức

12 chương của 'Hàng mã kí ức', tiểu thuyết thứ hai của Inrasara được nhà thơ dân tộc Chăm này thể hiện bằng nhiều cách đan xen khác nhau, gây nhiều cảm giác trái ngược.

Chương 1 nhiều thú vị và xúc động với rất nhiều tình tiết lạ lẫm và hấp dẫn. Inrasara viết về tuổi thơ ấu của anh, cha mẹ và anh chị em của anh. Đó là chương được anh viết như một tự sự hay hồi kí. Bằng một giọng văn rất giản dị và chân thành đến kì lạ. Kì lạ bởi lâu nay chúng ta quen với lối viết đầy chất trí tuệ của nhà thơ này.

Nhưng ngay sau đó thôi, ở Chương 2 lại viết không được hay. Có lẽ Inrasara không có năng khiếu mô tả người. Ở đây anh ghi nhận như một cách điểm xuyết đặc điểm nổi bật nhất của các “nhân vật” phụ: Đó là chương anh viết về anh em, bằng hữu của mình.

Cũng bằng phong cách đó, ở Chương 7 anh viết về thế hệ đi trước, những người thầy, người chú, hay các nghệ sĩ không chỉ nổi tiếng trong xã hội Chăm như Chế Linh, Từ Công Phụng. Tất cả mang tính tư liệu nhiều hơn là tính… tiểu thuyết.

Có lẽ anh muốn tô hồng, muốn nói tốt về người quen thân, nên đã ra như thế chăng? Thiếu sự hấp dẫn cần thiết cho tác phẩm văn học. Dù sao độc giả cũng cố gắng đọc qua để biết, rồi chuyển sang chương khác, bởi câu chuyện cần 2 chương này để bảo đảm sự liền lạc.

Ngược lại, khi nói về văn hóa Chăm thì ngòi bút của anh trở nên đầy hứng khởi. Giọng văn cuốn hút bằng những chi tiết đầy ám ảnh của đứa con đã từng lặn sâu vào nền văn hóa dân tộc mình để làm bật lên tâm hồn con người Chăm và tinh thần văn hóa Chăm. Đó là Chương 3: về văn học, Chương 4 về ngôn ngữ, và Chương 6 về lịch sử và huyền sử Chăm thì hay tuyệt. Inrasara viết “nghiên cứu” mà hấp dẫn như… tiểu thuyết vậy.

Một kiến thức, một mảnh đời gắn liền với kiến thức đó, của anh và của người xung quanh anh, tiếp đến là một nhận định bất ngờ xen vào gây đột biến. Không còn nhân vật đối thoại với nhân vật mà là ý tưởng tương tác với ý tưởng, kiến thức bổ trợ cho kiến thức.

Tiểu thuyết càng về sau càng lôi cuốn. Có lẽ không chỉ riêng những người đã từng ít nhiều biết đến văn hóa Chăm, mà cả người đọc ngoài Chăm nữa. Độc giả nếu không bị tri thức mới lạ lôi cuốn thì cũng họ cũng bị cuốn hút bởi ngôn ngữ đậm chất Inrasara.

Từ Chương 9 đến hết câu cuối cùng của tiểu thuyết. Riêng Chương 8 về Ma Hời, hiện thực nhiều huyền ảo, mà lại thực hơn cả cái thực. Bay bổng, mênh mông, li kì. Nói chung là đẹp cực kì.

Lưu Văn
www.tienphong.vn
.

Không chỉ thể hiện mình qua thơ ca,Inrasara còn khẳng định tài hoa chữ nghĩa trùng trùng qua Hàng mã kí ức. Ở đó,cuộc sống của nhà thơ Chăm và cuộc sống của dân tộc Chăm được phơi mở khéo léo dường như hòa quyện vào làm một,chấm phá thêm cho bức tranh Chăm độc đáo bằng những phác thảo chân dung bạn bè hay những nhân vật lạ kì mà có lẽ chỉ riêng Chăm mới có. Do những khắc nghiệt từ lịch sử,xã hội Chăm vốn từ lâu thu mình khép kín trong nỗi buồn và nỗi sợ. Khép kín trong kiêu hãnh quá khứ vàng son và khổ đau mặc cảm,bất lực trước thực tại. Những trạng thái tình cảm phức hợp lẫn lộn này tạo nên tính cách Chăm. Tài hoa nhưng cũng rất mực… lạ lùng. Hàng mã kí ức được Sara kể bằng một giọng văn khá duyên dáng,giản dị và lôi cuốn với những buồn vui nhẹ nhõm của một người từng trải nỗi đời và nỗi người. Cái nhìn thấu thị nhẹ nhàng tựa hồ không có gì nghiêm trọng kể cả những điều nghiêm trang nghiêm trọng nhất. Tôi yêu thích sự mạnh mẽ của Sara,anh không những chỉ khẳng định cá nhân mình mà còn khẳng định cái đẹp tinh thần,văn hóa của cộng đồng dân tộc Chăm mình. Hàng mã kí ức chỉ là một câu chuyện kể,những buồn vui của một phận người hay nhiều phận người trong xã hội Chăm nhỏ bé trong một quãng thời gian lịch sử được vẽ lên như những dấu chấm hỏi. Hàm Bộ là một dấu chấm hỏi. Trà Vigia là một dấu chấm hỏi… Những dấu chấm hỏi buồn chưa có lời giải đáp thỏa đáng nhưng đã là một mời gọi sẻ chia. Cũng như thơ Sara,tiểu thuyết Hàng mã kí ức vẫn là một gợi mở day dứt để người đọc đi tìm bản thể Chăm. Buồn,đẹp và tràn ngập nỗi thương yêu… ___________________ TC,hiện sống ở Ban Mê Thuột.